Czas
Polakom uczącym się języka angielskiego dużą trudność sprawia zazwyczaj poprawne opanowanie wszystkich angielskich czasów gramatycznych. Dlatego w niniejszej książce każdy z czasów jest omówiony oddzielnie, a podobieństwa i różnice między czasami szczególnie często sprawiającymi trudności opisane w osobnych rozdziałach.
Czasy angielskie podzielić można na:
- proste (po angielsku “simple”),
- ciągłe (po angielsku “continuous”),
- uprzednie (po angielsku “perfect”),
- dokonane uprzednie (po angielsku “past perfect”).
Drugi podział rozgranicza:
- czasy teraźniejsze (po angielsku “present”),
- czasy przeszłe (po angielsku “past”),
- czasy przyszłe (po angielsku “future”).
Każdy czasy gramatyczny ma stronę czynną (po angielsku “active”) i stronę bierną (po angielsku “passive”).
Kiedy uwzględni się wszystkie możliwości, do dyspozycji mamy dwadzieścia cztery różne konstrukcje czasowe – choć oczywiście niektóre z nich są stosowane rzadziej, a niektóre częściej.
Warto pamiętać, że zarówno polskie nazwy angielskich czasów, jak tłumaczenia zdań na język polski nie oddają pełnego znaczenia – w naszym języku po prostu brakuje odpowiednich konstrukcji, by dokładnie wyrazić angielskie subtelności. Dlatego zarówno nazw czasów, jak i samych wzorów zdań najlepiej uczyć się od razu po angielsku – unikniemy wtedy kłopotliwych pomyłek wynikających z przenoszenia polskich schematów na inny język.
Trzeba mieć na uwadze, że w gramatyce angielskiej czasy gramatyczne (“tenses”) nie zawsze mają bezpośrednie przełożenie na czas zajścia opisywanego zdarzenia (“time”) – np. do wyrażania przekonań o przyszłości nieraz używa się czasu teraźniejszego prostego (“present simple”).
Jak wspomniano powyżej, użycie poszczególnych czasów omówione jest w oddzielnych rozdziałach. W tym haśle przedstawione zostanie zestawienie zbiorcze wszystkich czasów oraz przykłady. Stronę czynną (“active”) oznaczono skrótem ACT, zaś stronę bierną (“passive”) – skrótem PAS. Zestawienie wyczerpuje wszystkie możliwości gramatyczne, ale należy pamiętać, że niektóre z powstałych konstrukcji są niezmiernie rzadkie, prawie nigdy nie używane w rzeczywistych tekstach czy wypowiedziach. Konstrukcje możliwe gramatycznie, ale dość rzadkie oznaczono plusem, natomiast struktury praktycznie bezużyteczne – dwoma plusami.
I. Czasy teraźniejsze (“present tenses”):
teraźniejszy prosty (“present simple”):
(1 ACT) I teach people how to use the computer.
Uczę ludzi jak obsługiwać komputer.
(1 PAS) I am taught how to use the computer.
Jestem instruowany jak obsługiwać komputer.
teraźniejszy ciągły (“present continuous”):
(2 ACT) I am teaching people how to use the computer.
(Właśnie) uczę ludzi jak obsługiwać komputer.
(2 PAS) I am being taught how to use the computer.
(Właśnie) jestem instruowany jako obsługiwać komputer.
- teraźniejszy uprzedni (“present perfect”):
(3 ACT) I have taught people how to use the computer.
(Ostatnio) uczę ludzi, jak obsługiwać komputer.
(Ostatnio) uczyłem ludzi, jak obsługiwać komputer.
(3 PAS) I have been taught how to use the computer.
(Ostatnio) jestem uczony, jak obsługiwać komputer.
- teraźniejszy uprzedni ciągły (“present perfect continuous”):
(4 ACT) I have been teaching people how to use the computer.
(Właśnie) uczę ludzi, jak obsługiwać komputer.
(Właśnie) uczyłem ludzi, jak obsługiwać komputer.
(4 PAS) + + I have been being instructed how to use the computer.
(Właśnie) jestem uczony, jak obsługiwać komputer.
II. Czasy przeszłe (“past tenses”):
- przeszły prosty (“past simple”):
(5 ACT) I taught people how to use the computer.
Uczyłem ludzi, jak obsługiwać komputer.
(5 PAS) I was taught how to use the computer.
Uczono mnie, jak obsługiwać komputer.
- przeszły ciągły (“past continuous”):
(6 ACT) I was teaching people how to use the computer.
(Właśnie) uczyłem ludzi, jak obsługiwać komputer.
(6 PAS) I was being taught how to use the computer.
(Właśnie) uczono mnie, jak obsługiwać komputer.
- przeszły uprzedni (“past perfect”):
(7 ACT) I had taught people how to use the computer.
(Wcześniej) uczyłem ludzi, jak obsługiwać komputer.
(7 PAS) I had been taught how to use the computer.
(Wcześniej) uczono mnie, jak obsługiwać komputer.
- przeszły uprzedni ciągły (“past perfect continuous”):
(8 ACT) I had been teaching how to use the computer.
(Wtedy wcześniej) uczyłem ludzi, jak obsługiwać komputer.
(8 PAS) + + I had been being taught how to use the computer.
(Wtedy wcześniej) uczono mnie, jak obsługiwać komputer.
III. Czasy przyszłe (“future tenses”):
- przyszły prosty (“future simple”):
(9 ACT) I will teach people how to use the computer.
Będę uczył ludzi, jak obsługiwać komputer.
(9 PAS) I will be taught how to use the computer.
Będę uczony, jak obsługiwać komputer.
- przyszły ciągły (“future continuous”):
(10 ACT) I will be teaching people how to use the computer.
Będę (wtedy) uczył ludzi, jak obsługiwać komputer.
(10 PAS) + + I will be being taught how to use the computer.
Będę (wtedy) uczony, jak obsługiwać komputer.
- przyszły uprzedni (“future perfect”):
(11 ACT) By 2010 I will have taught people how to use the computer for 10 years.
W 2010 roku minie 10 lat, od kiedy uczę ludzi, jak obsługiwać komputer.
(11 PAS) + By 2010 I will have been taught how to use the computer for 10 years.
W 2010 roku minie 10 lat, od kiedy jestem uczony, jak obsługiwać komputer.
- przyszły uprzedni ciągły (“future perfect continuous”):
(12 ACT) + By 2010 I will have been teaching people how to use the computer for 10 years.
W 2010 roku minie 10 lat mojego uczenia ludzi, jak obsługiwać komputer.
(12 PAS) + + By 2010 I will have been being taught how to use the computer for 10 years.
W 2010 roku minie 10 lat mojej nauki, jak obsługiwać komputer.
Zapamiętanie poszczególnych czasów angielskich może ułatwić poniższa tabela.
Czas | Strona | Przeszły(“past”) | Teraźniejszy (“present”) | Przyszły (“future”) |
Prosty (“simple”) | ACT | “I taught | “I teach” | “I will teach” |
PAS | “I was taught” | “I am taught” | “I will be taught” | |
Ciągły (“continuous”) | ACT | “I was teaching” | “I am teaching” | “I will be teaching” |
PAS | “I was being taught” | “I am being taught” | ++ “I will be being taught” | |
Uprzedni (“perfect”) | ACT | “I had taught” | “I have taught” | “I will have taught” |
PAS | “I had been taught” | “I have been taught” | + “I will have been taught” | |
uprzedni ciągły (“perfect continuous”) |
ACT | “I had been teaching” | “I have been teaching” | + “I will have been teaching” |
PAS | ++ “I had been being taught” | ++ “I have been being taught” | ++ “I will have been being taught” |
ACT (“active”) – strona czynna
PAS (“passive”) – strona bierna